Nguyên nhân gây rò rỉ điện thường bắt nguồn từ thiết bị hư hỏng, dây dẫn xuống cấp hoặc lắp đặt sai kỹ thuật. Nếu không xử lý kịp, có thể gây chập cháy, hao tốn điện năng. Bài viết sau đây, Thợ Việt sẽ giúp anh/chị nhận biết lỗi và hướng dẫn cách khắc phục đơn giản.
Rò rỉ điện là gì?
Rò rỉ điện là hiện tượng dòng điện thoát ra khỏi mạch chính, lan sang các phần kim loại bên ngoài thiết bị. Nguyên nhân thường do lớp cách điện bị hỏng, dây dẫn kém chất lượng hoặc môi trường ẩm ướt. Dòng điện rò nhỏ nên khó nhận biết bằng cảm quan thông thường.
Rò rỉ điện khiến điện năng bị tiêu hao ngoài kiểm soát và tiềm ẩn rủi ro mất an toàn. Khi cơ thể chạm vào phần dẫn điện bị rò, khả năng bị giật có thể xảy ra, nhất là trong môi trường ẩm. Trường hợp rò kết hợp tia lửa điện còn có thể gây chập cháy thiết bị. Do đó, cần theo dõi định kỳ và xử lý triệt để khi phát hiện dấu hiệu bất thường.
Các nguyên nhân gây rò rỉ điện và cách khắc phục
Rò rỉ điện có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau trong quá trình sử dụng thiết bị điện. Mỗi nguyên nhân sẽ để lại dấu hiệu và mức độ nguy hiểm không giống nhau. Dưới đây là các nguyên nhân thường gặp kèm theo cách khắc phục tương ứng.
Thiết bị điện xuống cấp
Thiết bị sử dụng lâu ngày có thể làm lớp vỏ cách điện bị mục, nứt hoặc bong tróc. Khi lớp cách điện mất tác dụng, dòng điện dễ rò ra ngoài vỏ kim loại. Ngoài ra, các linh kiện bên trong bị oxy hóa cũng khiến điện truyền sai hướng. Đây là tình trạng thường gặp ở các thiết bị đặt cố định nhiều năm.
Cách khắc phục
Kiểm tra định kỳ lớp vỏ và dây dẫn của thiết bị cũ, thay thế khi có dấu hiệu hư hỏng. Hạn chế sử dụng thiết bị đã xuống cấp hoặc từng sửa chữa nhiều lần. Ưu tiên loại có lớp cách điện tốt và nguồn gốc rõ ràng. Có thể cân nhắc gọi thợ điện nước đến thay mới nếu tình trạng rò diễn ra lặp lại.
Thiết bị điện ở khu vực ẩm ướt
Thiết bị đặt gần tường ẩm, bồn rửa hoặc nhà tắm dễ bị nhiễm ẩm vào bên trong. Hơi nước có thể len vào các khe hở, làm giảm tác dụng cách điện. Lâu ngày, dòng điện sẽ truyền ra bề mặt thiết bị hoặc dây nối. Trường hợp này thường khó nhận biết nếu không có dụng cụ chuyên dụng.
Cách khắc phục
Di chuyển thiết bị khỏi khu vực có độ ẩm cao hoặc tường bị thấm nước. Dùng hộp bảo vệ hoặc lớp bọc cách điện cho các thiết bị bắt buộc để gần nguồn nước. Không chạm tay ướt vào thiết bị đang cắm điện. Ưu tiên gọi thợ đến sửa điện để tránh hư hỏng lan rộng.
Các mối nối điện bị hở
Một số điểm nối dây điện trong thiết bị không được bọc kỹ hoặc lắp sai cách có thể tạo ra dòng rò. Đặc biệt, sau khi sửa chữa, nếu đầu nối không được siết chặt sẽ để hở lõi đồng. Khi có dòng điện chạy qua, phần hở có thể gây phóng điện hoặc truyền ra ngoài. Nguy cơ tăng cao nếu khu vực đó dễ bị ẩm hoặc bụi bẩn.
Cách khắc phục
Kiểm tra lại toàn bộ mối nối sau khi sửa chữa hoặc lắp đặt. Dùng băng keo điện hoặc ống gen nhiệt để bọc kín các đầu dây hở. Hạn chế tự nối dây khi không có kinh nghiệm chuyên môn. Khi cần sửa chữa, nên nhờ kỹ thuật điện có tay nghề xử lý đúng kỹ thuật.
Côn trùng cắn dây điện
Chuột, gián, mối có thể chui vào thiết bị và cắn đứt lớp vỏ dây điện bên trong. Khi lớp cách điện bị phá vỡ, dòng điện sẽ rò ra vỏ thiết bị hoặc lan sang các chi tiết kim loại. Nhiều trường hợp không phát hiện ngay vì dây nằm sâu bên trong. Nếu để lâu, dây tiếp tục mục và hở rộng hơn.
Cách khắc phục
Vệ sinh khu vực xung quanh và che chắn thiết bị để hạn chế côn trùng xâm nhập. Dùng lưới hoặc tấm chắn ở các khe hở thông khí, đặc biệt ở tủ lạnh, máy giặt. Khi phát hiện có dấu hiệu cắn phá, nên tháo thiết bị kiểm tra phần dây bên trong. Có thể dùng dây bọc lưới thép để tăng độ bền.
Một số cách phát hiện rò rỉ điện đơn giản và an toàn
Phát hiện rò rỉ điện sớm giúp hạn chế rủi ro và tiết kiệm chi phí sửa chữa. Có thể kiểm tra bằng các thiết bị đo chuyên dụng hoặc dụng cụ cầm tay đơn giản. Tuy nhiên, cần thực hiện đúng cách để tránh tình huống nguy hiểm. Dưới đây là một số cách thường được áp dụng trong gia đình và công trình nhỏ.
Dùng ampe kìm để đo dòng rò
Ampe kìm là thiết bị hỗ trợ phát hiện dòng điện rò nhỏ chạy qua dây dẫn. Cần chọn loại phù hợp để đo được mức dòng thấp trong hệ thống dân dụng. Người sử dụng nên nắm rõ nguyên lý hoạt động và cách đọc thông số. Trước khi đo, nên tắt các thiết bị không cần thiết để dễ phát hiện dòng bất thường.
Sử dụng bút thử điện
Bút thử điện có thể kiểm tra nhanh điểm rò nếu dòng điện rò đủ lớn. Khi đưa đầu bút vào khu vực nghi ngờ, đèn sẽ sáng nếu có điện truyền ra ngoài. Cách này đơn giản nhưng không phát hiện được rò rỉ ở mức rất nhỏ. Phù hợp kiểm tra ổ cắm, thiết bị có vỏ kim loại hoặc dây dẫn hở.
Nên làm gì khi phát hiện rò rỉ điện?
Phát hiện rò rỉ điện cần xử lý đúng cách để tránh nguy cơ mất an toàn. Tùy vào mức độ và vị trí rò mà có hướng xử lý phù hợp. Không nên chạm tay trực tiếp vào khu vực nghi ngờ có điện. Dưới đây là một số bước cần thực hiện khi gặp tình huống này.
Ngắt nguồn điện ngay lập tức
Khi nghi ngờ có rò rỉ điện, cần tắt aptomat hoặc cầu dao trung tâm để tránh dòng điện tiếp tục truyền ra ngoài. Điều này giúp giảm nguy cơ lan rộng đến các khu vực khác trong nhà. Nên hạn chế tiếp cận khu vực có dấu hiệu bất thường sau khi đã ngắt nguồn. Tránh bật lại nguồn cho đến khi có người kiểm tra kỹ.
Không chạm tay trực tiếp vào thiết bị
Trong lúc chưa rõ thiết bị nào đang rò điện, không nên dùng tay chạm vào bất kỳ thiết bị nào nghi ngờ. Đặc biệt cần tránh tiếp xúc khi tay ướt, chân trần hoặc đang ở nơi sàn có nước. Cơ thể có thể trở thành đường dẫn khiến dòng điện truyền qua. Nên lùi lại và giữ khoảng cách an toàn.
Dùng thiết bị kiểm tra sơ bộ
Có thể sử dụng bút thử điện hoặc đồng hồ đo điện để kiểm tra các khu vực nghi rò. Tuy nhiên, chỉ nên thực hiện khi đã hiểu nguyên tắc hoạt động của thiết bị đo. Nếu chỉ có bút thử điện, nên thử lần lượt từng ổ cắm, thiết bị và ghi nhận vị trí có tín hiệu bất thường. Không nên tiếp tục sử dụng thiết bị đã phát hiện rò.
Liên hệ thợ sửa điện có chuyên môn
Sau khi xác định khu vực có khả năng rò rỉ điện, nên nhờ thợ điện có chuyên môn đến kiểm tra hệ thống điện tổng thể. Các bước như: Tháo kiểm tra dây, đo trở kháng hoặc thay lại mối nối cần thực hiện đúng kỹ thuật. Tự sửa khi không hiểu rõ nguyên lý có thể dẫn đến rủi ro cao hơn.
Xác định đúng nguyên nhân gây rò rỉ điện giúp xử lý nhanh và hạn chế rủi ro trong sinh hoạt. Khi có dấu hiệu rò, nên ngắt nguồn và kiểm tra thiết bị nghi ngờ. Nếu cần hỗ trợ, anh/chị có thể gọi Thợ Việt qua 1800 8122 (miễn phí cước )để được thợ đến tận nơi kiểm tra và xử lý kịp thời.